Thỏa ước của Batman

Tháng tư năm 1835, John Batman, một nhà chăn nuôi lớn, thành viên của Hiệp hội Geelong và Dutigalla (sau này là Hiệp hội Port Philip),[6][7] đã quyết định xuống tàu tại thị trấn Launceston trên hòn đảo Đất Van Diemen (giờ là bang Tasmania). Con tàu buồm ông và đoàn tùy tùng đi trên có tên Rebecca, xuôi theo hướng bắc đến miền đông nam New South Wales (nằm trên đất liền châu Úc) để tìm vùng đất mới chăn thả gia súc. Vượt qua Eo biển Bass xong, con thuyền đi vào lòng vịnh Port Phillip rồi cập vào khu vực cửa Sông Yarra vào một ngày tháng 5.[8] Sau khi khảo sát một vòng vùng đất mới, ông gặp các tộc trưởng thổ dân bản địa thuộc hai bộ Wurundjeri và Kulin, và thương thảo xin cấp 600.000 mẫu đất (tương đương 2.400 km²). Cuộc thương thảo, sau này được gọi là Thỏa ước của Batman,[9] được cho là diễn ra tại bờ suối Merri Creek (gần vùng Northcote hiện nay).[10] Để xin nhượng đất, ông cùng đoàn tùy tùng đã trao đổi với người thổ dân rất nhiều lễ vật, bao gồm: chăn đắp, dao, gương soi, đường cùng nhiều vật khác theo đình kỳ mỗi năm một lần.[9] Câu kết trong bài nhật ký của Batman sau này được xem như là hiến chương mở đầu cho vùng đất mới.[6]

Tuy nhiên, khi trở về lại Đất Van Diemen, Thỏa ước trên của Batman bị Thống đốc New South Wales, Ngài Richard Bourke, tuyên xưng vô hiệu, theo Bản Tuyên ngôn của Thống đốc Bourke vào tháng 8 năm 1835.[11] Theo đó, ngài thống đốc Bourke cùng người đồng cấp của ông ở Đất Van Diemen (ngài George Arthur) khẳng khái tin rằng thổ dân bản địa không có bất cứ tuyên bố chủ quyền chính thức nào trên toàn châu lục. Dựa trên luận thuyết lãnh thổ vô chủ (terra nullius), bản tuyên ngôn chỉ rõ Triều đình có quyền sở hữu toàn bộ vùng đất của đại lục Úc châu, và chỉ có triều đình mới có quyền bán và phân chia đất.[11] Vì vậy, bất cứ hợp đồng hay thỏa ước nào không chính quyền cho phép đều vô hiệu, và bất kỳ ai cố gắng giao dịch trên những thỏa ước như vậy đều được xem là phạm pháp.[11] Tuy nhiên, trong lúc bản tuyên ngôn trên vẫn còn đang soạn thảo, một doanh nhân có thế lực khác tại Đất Van Diemen là John Pascoe Fawkner đã chi tiền bảo trợ cho chuyến thám hiểm vùng đất mới được Batman khám phá. Đoàn thám hiểm của ông đã lên chiếc thuyền buồn Enterprize từ cảng George Town.[6] Cùng lúc đó, Hiệp hội Port Philip cũng chấp nhận tài trợ cho một chuyến đi thứ hai trên con tàu Rebecca từ cảng Launceston.[6]

Fawkner và thế sự đã rồi

Ngày 29 tháng 8 năm 1836, con tàu Enterprize chở theo đoàn người di cư đã đi vào cửa sông Yarra và cập bến tại khúc sông không xa nơi đoàn của Batman đã từng đỗ.[12] Ngay hôm sau, nhóm người này bắt đầu lên bờ (tại nơi bây giờ là phố William), bốc dỡ hàng hóa, đồ đạc, gia cầm và dựng nhà lập nghiệp.[6] Để kỷ niệm sự kiện này, ngày 30 tháng 8 hàng năm trở thành Ngày Melbourne. Trong khi đó, đoàn người của Hiệp hội lên tàu Rebecca, đến trễ hơn vì phải dừng chân tại Indented Head, mũi đất bên bờ tây vịnh, gần phía đông Geelong ngày nay. Tại đây họ đã gặp William Buckley – một tù khổ sai bỏ trốn suốt 32 năm. Nhà chức trách cho rằng người cựu tù đã bỏ mạng nơi rừng hoang nước độc, nhưng thật ra Buckley đã sống cùng bộ lạc người bản địa Wathaurong, thuộc liên minh với người Kulin gần đó.[13] Khi đến Melbourne tháng 9, Batman vô cùng thất vọng khi biết nhóm di dân của Enterprize đã dựng thôn lập ấp nên ông nói với họ (nhóm của Fawkner) rằng đã xâm phạm vào đất của Hiệp hội. Nhưng trên thực tế, theo Tuyên bố của Thống đốc Bourke thì cả hai nhóm này đều đang xâm phạm đất đai Nhà nước sở hữu.[11] Fawkner được cho là một người cầu thị, dân chủ,[6] nên khi ông đến đây vào tháng 10, cả hai bên đã tiến hành thương lượng quyền sử dụng đất. Sau nhiều cuộc tranh cãi căng thẳng, hai bên đi đến quyết định phân chia đất một cách công bằng nhất.

Vì là người đến sau cùng nên Fawkner nắm rất rõ nội dung trong Bản Tuyên bố của Thống đốc Bourke, vốn đã được Bộ Thuộc địa tại Mẫu quốc thông qua vài ngày trước đó.[11] Ông hiểu rằng để khu định cư có thể tồn tại như một sự thể đã rồi (fait accompli), các bên phải cùng nhau hợp tác. Nhờ đó, đất đai được chia đều cho người của cả hai phía, khu định cư chung sống một cách hòa bình, nhưng không có một hệ thống cai trị cụ thể.[12] Khu làng mới được gọi bằng nhiều tên khác nhau, trong đó có hai tên gọi: "Batmania" (xứ Batman) và "Bearbrass";[8][14] cả Batman và Fawkner đều đồng ý với cái tên Bearbrass.[14] Fawkner nhanh chóng đảm đương vai trò người đứng đầu khu định cư non trẻ;[6]  đầu năm 1836, vùng mới chỉ có 177 người gốc Âu di cư (gồm 142 nam và 35 nữ).[12] Bộ trưởng Bộ thuộc địa, ngài Charles Grant, đã nhận ra tình trạng đã rồi này, bèn chỉ thị cho Thống đốc Bourke ngay lập tức chuyển khu định cư trên về dưới quyền hành chính phủ.[12] Batman cùng Hiệp hội Port Philip được bồi thường tổng cộng 7.000 bảng Anh công lao khai phá.[6] Đến tháng 3 năm 1837, nơi này được Thống đốc Bourke định danh lại thành "Melbourne" nhằm vinh danh vị Thủ tướng Vương quốc Anh đương thời, ngài William Lamb (Tử tước Melbourne).[12]